การบาดเจ็บของกล้ามเนื้อเป็นปัญหาที่พบบ่อยในนักกีฬาและผู้ที่ออกกำลังกายเป็นประจำ โดยมักเกิดจากการใช้งานกล้ามเนื้อเกินขีดจำกัดหรือการเคลื่อนไหวที่ไม่เหมาะสม บทความนี้จะพูดถึงสาเหตุ อาการ และวิธีการป้องกันการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ รวมไปถึงวิธีการปฐมพยาบาลการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อเบื้องต้นด้วยเช่นกัน
สาเหตุของการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ
การบาดเจ็บของกล้ามเนื้ออาจจะมีได้หลากหลายสาเหตุ จะขอยกตัวอย่างสาเหตุที่เกิดขึ้นบ่อยๆดังนี้
- การออกกำลังกายที่ไม่เหมาะสม การฝึกซ้อมที่หนักเกินไปหรือการเปลี่ยนกิจกรรมอย่างรวดเร็วสามารถทำให้กล้ามเนื้อบาดเจ็บได้
- การอุ่นร่างกายไม่เพียงพอ การไม่อบอุ่นร่างกายก่อนออกกำลังกายจะทำให้กล้ามเนื้อและเอ็นมีความเสี่ยงสูงต่อการบาดเจ็บ
- ท่าทางที่ไม่ถูกต้อง การทำท่าฝึกที่ไม่เหมาะสมสามารถทำให้เกิดความเครียดที่ไม่จำเป็นต่อกล้ามเนื้อ และอาจเกิดการบาดเจ็บตามมาได้
- การไม่พักผ่อนเพียงพอ การไม่ให้เวลาร่างกายฟื้นฟูสามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บ
อาการของการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ
อาการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อสามารถมีหลายรูปแบบ โดยทั่วไปอาจรวมถึง
- ปวด อาการรู้สึกเจ็บปวดที่กล้ามเนื้อที่ได้รับบาดเจ็บ ซึ่งอาจมีความรุนแรงตั้งแต่เล็กน้อยถึงรุนแรง
- บวม มีการสะสมของของเหลวในพื้นที่ที่ได้รับบาดเจ็บ ทำให้กล้ามเนื้อดูบวมขึ้น
- ความแข็ง รู้สึกแข็งหรือไม่สามารถเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อได้อย่างปกติ
- รอยช้ำ อาจมีรอยช้ำปรากฏขึ้นในบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บ
- การสูญเสียแรง อาจรู้สึกอ่อนแรงหรือไม่สามารถใช้กล้ามเนื้อได้ตามปกติ
- เสียงคลิกหรือป๊อก บางครั้งอาจมีเสียงที่เกิดขึ้นขณะเคลื่อนไหว เช่น เสียงป๊อกที่เกิดจากการฉีกขาดของเส้นเอ็นหรือกล้ามเนื้อ
วิธีการป้องกันการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ
- อบอุ่นร่างกาย ทำการยืดเหยียดและอบอุ่นร่างกายก่อนออกกำลังกาย
- ฝึกฝนอย่างมีระเบียบ เพิ่มความหนักและระยะเวลาในการออกกำลังกายอย่างค่อยเป็นค่อยไป
- ฟังร่างกาย หยุดทันทีเมื่อรู้สึกเจ็บหรือไม่สบาย
- พักผ่อนเพียงพอ ให้เวลากล้ามเนื้อได้ฟื้นฟูระหว่างการฝึกซ้อม
การปฐมพยาบาลการบาดเจ็บกล้ามเนื้อเบื้องต้น
การปฐมพยาบาลที่ถูกต้องจะช่วยลดความรุนแรงของการบาดเจ็บและช่วยให้การฟื้นฟูเป็นไปอย่างรวดเร็ว การปฐมพยาบาลการบาดเจ็บกล้ามเนื้อเบื้องต้นมีขั้นตอนสำคัญที่เรียกว่า “R.I.C.E.” ซึ่งประกอบด้วย
1. Rest (การพักผ่อน) เมื่อรู้สึกผิดปกติหรือรับรู้ได้ถึงอาการบาดเจ็บ ให้หยุดกิจกรรมทันทีเพื่อไม่ให้บาดเจ็บรุนแรงขึ้น เพื่อให้กล้ามเนื้อได้พักฟื้น
2. Ice (การประคบเย็น) ใช้ถุงน้ำแข็งหรือผ้าชุบน้ำเย็นประคบบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บ โดยประคบประมาณ 15-20 นาที ทุกๆ 1-2 ชั่วโมงในวันแรก เพื่อช่วยลดอาการบวมและปวด
3. Compression (การกดทับ) ทำการกดทับโดยใช้ผ้าพันแผลหรือแถบยืดพันบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บ เพื่อช่วยลดอาการบวม แต่ไม่ควรพันแน่นเกินไปจนทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก
4. Elevation (การยกสูง) ทำได้โดยยกส่วนที่ได้รับบาดเจ็บให้สูงกว่าระดับหัวใจ การทำเช่นนี้จะช่วยลดอาการบวมได้ดี
ข้อแนะนำเพิ่มเติม
- หากอาการบาดเจ็บไม่ดีขึ้นหรือมีอาการรุนแรง เช่น ปวดมาก บวมมาก หรือเคลื่อนไหวไม่ได้ ควรปรึกษาแพทย์ทันที
- หลีกเลี่ยงการใช้ความร้อนในวันแรก เพราะอาจทำให้บวมเพิ่มขึ้น
การปฐมพยาบาลที่ถูกต้องจะช่วยลดความรุนแรงของการบาดเจ็บและช่วยให้การฟื้นฟูเป็นไปอย่างรวดเร็ว
การบาดเจ็บของกล้ามเนื้อสามารถส่งผลกระทบต่อความสามารถในการออกกำลังกายและกิจกรรมประจำวันได้ การป้องกันและดูแลร่างกายอย่างถูกต้องจะช่วยลดความเสี่ยงในการบาดเจ็บได้ หากมีอาการบาดเจ็บ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับการดูแลที่เหมาะสม